Nghi thức tang lễ Ososhiki tại Nhật

Sở Kiều Diệp Thursday, June, 2025

🙇‍♀️🙇🙇‍♂️

Osōshiki (お葬式) là gì?

Là nghi lễ tang lễ truyền thống của người Nhật, được tổ chức khi một người qua đời, với mục đích:

Tưởng niệm người đã khuất
Tiễn biệt họ sang thế giới bên kia
Cầu nguyện cho linh hồn họ siêu thoát

Phần lớn các lễ tang ở Nhật theo nghi thức Phật giáo (cụ thể là tông phái nào thì tùy gia đình).

Văn hoá đám tang ở Nhật Bản rất khác Việt Nam về quy tắc ăn mặc, thăm viếng, trình tự ma chay,... Khi sinh sống ở Nhật Bản, bạn cần tìm hiểu kỹ về vấn đề này để hiểu sâu sắc hơn văn hóa của người Nhật. Cùng Tiệm Điều Ước tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

Trình tự diễn ra đám tang tại Nhật Bản

Văn hóa đám tang ở Nhật Bản được diễn ra nghiêm túc, long trọng và không khí nghiêm trang. Cả chủ nhà và người tham gia đám tang đều rất lịch sự, chú ý về cử chỉ, không gian khi tổ chức lễ tang cho người Nhật. Một đám tang ở Nhật diễn ra với những bước cơ bản như sau:

- Giọt nước của khoảnh khắc cuối cùng - 末期の水 - matsugo no mizu được thực hiện bởi người thân trong gia đình người đã nằm xuống. Người chết được làm ẩm môi trước hoặc sau khi chết bằng một cách nào đó thật cẩn thận, nghiêm túc.

- Sửa soạn cho người đã khuất bằng cách tắm rửa, liệm hoặc trang điểm nếu gia đình có yêu cầu. Người chết được mặc kimono màu trắng, vạt áo trái đặt trước, vạt áo phải đặt lên trên và mọi thứ đều phải là màu trắng.

- Lễ nhập quan – là lễ nhỏ được thực hiện khi đặt thi thể người chết vào bên trong quan tài. Đá khô được chuẩn bị cùng với đồ kimono trắng, dép, đồ mã và những món đồ người đã khuất ưa thích, 6 đồng xu được đặt bên trong quan tài với ý nghĩa giúp người chết vượt sông âm phủ nhanh.

- Lễ tang và lễ tiễn biệt được thông báo đến tất cả bạn bè, người quen và được tổ chức bởi con trai cả hoặc một người phù hợp nào đó.

Tsuya (通夜) — Lễ viếng đêm trước:
- Người thân, bạn bè, đồng nghiệp đến thắp nhang và tiễn biệt.
- Gia quyến thường mặc đồ đen.
Osōshiki (お葬式) — Lễ chính:
- Sư thầy tụng kinh.
- Dâng hương.
- Đọc điếu văn, chia sẻ lời tiễn biệt.
- Đưa linh cữu đi hỏa táng.
Kokubetsu-shiki (告別式) — Lễ chia tay:
- Sau lễ tang chính, bạn bè thân thiết nói lời chia tay cuối cùng.
Kotsuage (骨上げ) — Nhặt tro cốt:
- Người thân dùng đũa gắp từng mẩu xương vào bình tro.

Chuẩn bị trước tang lễ

Trang phục tham dự đám tang

Trang phục đám tang Nhật cần phải tuân theo nguyên tắc: lịch sự, kín đáo, chân thành. Người tham dự đám tang cần mặc đồ vest đen cùng một khăn tay nhỏ màu trắng nếu là nam giới, còn nếu là nữ giới bạn nên mặc váy liền đen dài qua gối, áo khoác đen, tất liền màu đen và khăn tay nhỏ màu trắng đi giày thấp.

Trường hợp là trẻ em hoặc học sinh tham gia lễ tang ở Nhật nên chọn đồng phục đi học, người lớn tuổi thường mặc Kimono kèm theo thắt lưng có màu đen.

Chuỗi cầu nguyện Juzu (数珠)

Chuỗi cầu nguyện là một vật dụng không thể thiếu khi tham dự tang lễ hoặc ăn đám giỗ tại Nhật Bản. Bạn có thể mua trước vật này cho mình sử dụng với số tiền khoảng 1,500 yên cho đến vài trăm vạn yên Nhật.

Đây là tràng hạt Phật giáo mà người Nhật cầm khi dự tang lễ hoặc khi cầu nguyện. Tương tự như chuỗi hạt niệm Phật ở Việt Nam.

*Ý nghĩa của Juzu

Dùng để tụng kinh niệm Phật, cầu siêu cho linh hồn người đã khuất.
Khi cầm Juzu, người ta sẽ chắp tay và cầm chuỗi giữa hai lòng bàn tay rồi cúi đầu cầu nguyện.
Biểu hiện lòng thành, sự tưởng nhớ và cầu chúc cho người mất được siêu thoát.

Cách dùng chuỗi Juzu

*Cấu tạo chuỗi Juzu (数珠)

Số hạt có thể khác nhau tùy tông phái Phật giáo.
Loại phổ biến nhất có 108 hạt, tượng trưng cho việc trừ bỏ 108 phiền não của con người.
Có thể có 1 hoặc 2 tua dây dài (房 - Fusagake) ở đầu chuỗi.

*Tiền phúng điếu 香典 (Kōden)

Khi tham dự đám tang ở Nhật bạn nên chuẩn bị riêng cho mình phong bì để phúng điếu bán tại siêu thị, cửa hàng tiện lợi hoặc những cửa hàng 100 yên. Số tiền sử dụng để phúng điếu được đặt đủ vào phong bì và điền tên của mình lên mặt trước. Phúng điếu dành cho ông bà thường là 10,000 yên, bố mẹ là 100,000 yên, anh chị em là 50,000 yên, họ hàng là 10,000 yên và đồng nghiệp là 5,000 yên.

*Lưu ý

Phong bì phải là loại đặc biệt dùng cho tang lễ (đen trắng, có chữ 香典).
Tiền thường là số lẻ (3.000円, 5.000円, 10.000円…), không dùng số chẵn vì mang ý nghĩa “chia cắt đôi”.
Không dùng tiền mới (vì như thể đã chuẩn bị trước — mang điềm xấu).
Bên ngoài phong bì ghi họ tên người viếng.

Sau tang lễ

Gia đình thường giữ tro cốt tại nhà một thời gian trước khi mang đi an táng.
Có thể xây mộ riêng hoặc đưa tro cốt vào mộ tổ.
Người thân sẽ thăm mộ vào các dịp lễ như:
- Obon (お盆) – tháng 8
- Higan (彼岸) – xuân và thu
- Ngày giỗ (命日 - meinichi)

Điểm khác biệt giữa tang lễ tại Việt Nam và Nhật Bản

So sánh	Việt Nam	Nhật Bản (Osōshiki)
Hình thức an táng	Chủ yếu là chôn cất	Chủ yếu là hỏa táng
Trang phục	Mặc đồ tang (trắng, khăn xô)	Mặc đồ đen, trang nghiêm
Quà viếng	Phong bì viếng (thường cũng có tiền)	Tiền Kōden trong phong bì đen trắng
Nghi thức nhặt tro	Không có	Có, dùng đũa gắp từng mảnh xương
Đọc điếu văn	Thỉnh thoảng, tùy nghi	Thường xuyên, rất trang trọng

(Nguồn: Sưu Tầm)

Trên đây là những thông tin về Lễ tang tại Nhật Bản mà Tiệm Điều Ước đã sưu tầm được, hy vọng với những lưu ý và điểm đặc biệt liệt kê sẽ giúp cho các bạn hiểu thêm về nét văn hóa truyền thống của Xứ sở Hoa anh đào và sẵn sàng cho mọi chuyến tham quan trong tương lai!!

Xem thêm: Trang phục cưới truyền thống Nhật Bản

🙇‍♀️🙇🙇‍♂️